درباره جشنواره کتابخوان و رسانه
تاریخ پربرگ و بار اسلام و ایران و سیره و تجربه عالمان و فرهیختگانِ سنت ما آشکارا نشان میدهد که تمدن و فرهنگ اسلامی-ایرانی در سایه کتاب گرانبار شده است. اندیشه دینیِ برآمده از تعالیم اسلامی و قرآنی نیز کرامت انسانی را مرهون دانایی میداند و تعلیم «کتاب» و «حکمت» را ابزار کارساز آن معرفی میکند. مبتنی بر این اندیشه والا، علم برترین شرافت است و دانستن و خواندن «فریضه» هر مسلمان آگاه و اندیشهورز است؛ چنانکه وحی آسمانی ما در نخستین سوره نازل، پیامبر عظیمالشأن اسلام(ص) را «امر به خواندن» میفرماید، و چنین است که در نظرگاه دینی ما، داناییِ کتابمحور راهبردی بیبدیل برای تعالی فرد و جامعه است.
در روزگار معاصر، اجابت آن دعوت دینی به دانایی، مستلزم فراهمآوردن امکانات اجتماعی است. کتابخانه عمومی، بیتردید مصداق بارز این امکان جمعی است. کتابخانه عمومی نهادی فرهنگی است که از راه برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی، علمی، پژوهشی، آموزشی، تفریحی و غنیسازی اوقات فراغت عموم افراد جامعه -صرف نظر از سن، نژاد، جنسیت، مذهب، ملیت و زبان- به ارائه خدمات کتابداری و اطلاعرسانی میپردازد. این نهاد اجتماعی، بهبود زندگی جمعیت خدمتگیر را، با ارائه برنامهها و خدمات کتابخانهای بر اساس سه کارویژه «آگاهانش»، «آموزش» و «آفرینش»، مأموریت خود قرار داده است. شبکه کتابخانههای عمومی ایران، به عنوان گستردهترین شبکه فرهنگی کتابمحور در کشور، با بیش از 3700 نقطه ارائه خدمت، در جایگاه نخست منطقه غرب آسیا قرار دارد و نقشی انکارنشدنی و ممتاز در ساحتهای گوناگون زیست جامعه ایرانی دارد.
اگرچه در فرهنگ ايران اسلامی، كتاب عزيزترين مونس اهالی فرهنگ بوده است، اما ترويج فرهنگ كتاب و كتابخوانی مستلزم همراهی و همنوایی رسانه، به مثابه اثربخشترین عنصر پیوندساز با عموم مردم، است. تعامل کتابخانه و رسانه نیز در سایه وظیفه ذاتی فرهنگسازی و فرهنگپروری این دو نهاد معنا مییابد. رسانه، بهواقع، پلی به سوی کتابخانه عمومی است؛ از یک سو موقعیت، ظرفیت و خدمات کتابخانه عمومی را به مخاطبان معرفی میکند و از سوی دیگر رسانای نظرات، نیازها و انتظارات جامعه خدمتگیر (به عنوان مهمترین رکن کتابخانه عمومی) به مدیران است. بر مبنای این شناخت، رسانه ظرفیتی سرشار، نقشآفرین و مردممحور در حوزه گسترش دانایی از راه توجه دادن عامّه به «کتابخانه عمومی» و «کتابخوانی» دارد.
رویکردها
پس از برگزاری دوره نخست جشنواره کتابخوان و رسانه، با استفاده از تجربیات دوره پیشین و بر اساس نظر شورای سیاستگذاری دومین دوره جشنواره، رویکردهای سهگانه جشنواره به این صورت تنظیم شد:
1. تمرکز بر «کتابخانه عمومی» و «کتابخوانی»
این جشنواره در تمام دورهها میکوشد ـ و میباید ـ تمرکز خود را بر دو موضوع «کتابخانه عمومی» و «کتابخوانی» حفظ کند تا موجب معرفی و قدرشناسی از آثار تولید و منتشرشده با این موضوعات و جهتبخشی به خلق محتواهای جدید باشد.
2. توجه به «رسانههای نوین» و قالبهای متنوع
با فراگیرشدن رسانههای نوین، استفاده روزمره مردم و موجآفرینی آنها در سپهر رسانه، این جشنواره نیز میکوشد «عمومی بودن کتابخانه» را با استفاده از مزایای این ظرفیت، بیش از پیش، تحقق بخشد.
3. شرکت «کتابخوانان» در جشنواره
با دربرگیری رسانههای نوین، جشنواره میکوشد فرصت شرکت عموم «کتابخوانان» را در این جشنواره فراهم کند تا مخاطبان، خود از کتابخانه عمومی و کتابخوانی بگویند.
اهداف
1. معرفی هر چه بیشتر هویت و خدمات نهاد کتابخانههای عمومی کشور از قاب رسانه؛
2. افزایش کمّی و کیفی آثار مرتبط با کتابخانه عمومی در رسانه؛
3. ایجاد زمینه توجه مردم به نقش کتابخانه به عنوان «پایگاه فرهنگی- اجتماعی» در توسعه فرهنگ عمومی؛
4. توجه به «استعداد و خلاقیت» در ترویج فرهنگ خواندن؛
5. توسعه «گفتوگوهای عمومی و نخبگانی» درباره كتابخانه عمومی برای درک بهتر جایگاه و نقش آن؛
6. تجلیل از نقش رسانه در توجه عمومی به «جایگاه اجتماعی کتابدار».